هوشنگ سیحون مرد بناهای ایران

فوبورو مگ در یک سلسله مقالات ده قسمتی قصد داریم که شما را با زندگی نامه و آثار ده تن از معماران برجسته و شناخته شده ایرانی آشنا کنیم. در اولین قسمت از مجموعه مقالات معماران برتر ایرانی به معرفی معمار مطرح ایرانی، هوشنگ سیحون می پردازیم. سیحون در سال ۱۲۹۹ شمسی در تهران زاده شد. او که به مرد ماندگار بناها معروف است در سال ۲۰۱۲ برنده جایزه بیتا شده است. وی در خانواده ایی که کاملا اهل هنر بودند؛ رشد و پروش یافت.

هوشنگ سیحون در سال ۱۳۲۳ و پس از پایان تحصیلاتش در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به دعوت آندره گدار برای ادامه تحصیل راهی فرانسه شد و از دانش سرای عالی فرانسه دکتری هنر خود را دریافت می کند. سیحون در ایران به تقویت رشته های هنری مانند شهرسازی، هنرهای نمایشی و موسیقی در دانشگاه تهران میپردازد.

مرد بناهای ایران، در سبک معماری خودش بیشتر از هرچیزی پیرو منطق بود و اعتقاد داشت که در معماری و مهرازی حتی کوچکترین نقطه هم باید معنای خاص خودش را داشته باشد.

هوشنگ سیحون در بازسازی و ساخت بناهای تاریخی ایران آثار ماندگاری از خود به جای گذاشته است که در ادامه به معرفی چند مورد از آنها می‍ پردازیم.

ساخت آرامگاه فردوسی

هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۳ شمسی با حفظ طرح نخستین آرامگاه که توسط کریم طاهرزاده بهزاد ارائه شده بود؛ بنای جدیدی را ساخت. این بنا همزمان با موج ملی گرایی نوین و تلاش برای ساخت آرامگاهی در خور فردوسی ساخته شد. ساختار این مقبره به شکل چهار گوش است که از هر طرف هم پله دارد.

 معماری آرامگاه ابن سینا

مهراز این بنا سعی کرده در ساخت مقبره بوعلی سینا از تلفیق معماری سنتی و مدرن ایرانی استفاده کند. سیحون برای ساخت این مقبره به شدت متاثر از بنای گنبد قابوس بوده است. باغچه های اطراف را متاثر از باغ های ایرانی ساخته و فواره ها محیط باغ را براساس حوض خانه های سنتی ایران طرح ریزی کرده است.

۱۲ ستون برج این بنا نمادی از ۱۲ دانشی ست که ابوعلی سینا در زمان خویش به آنها مسلط بوده است. طرح آرامگاه ابن سینا در واقع پایان نامه سیحون در پاریس بوده است که در سال ۱۳۴۷ به تصویب شورای عالی فرهنگی رسید.

هوشنگ سیحون معمار آرامگاه نادرشاه افشار

ساختمان آرامگاه نادر شاه افشار، از یک مکان مرکزی که محل دفن نادر شاه است و از دو تالار که به عنوان موزه استفاده می‌شود تشکیل شده است.

مصالح استفاده شده در ساخت این بنا غالبا از سنگ های گرانیتی و خشت‌های کوهسنگی مشهد است. برخی از تکه سنگها، خیلی بزرگ انتخاب شده اند؛ تا تداعی‌کننده مقبره دوم ساخته خود نادرشاه باشد. پوشش آرامگاه کاملاً به مانند چادر عشایری است، که نادر در آن بدنیا و سپس در همان چادر هم از دنیا رفته است. پوشش دیوارهای داخلی آرامگاه نیز از سنگ‌های مرمر اخرایی رنگ مراغه انتخاب شده تا کشته شدن نادرشاه در داخل چادر را بهتر تداعی کند.

آرامگاه کمال الملک و معماری یک بنای اصیل

موقعیت این آرامگاه در نزدیکی آرامگاه عطار نیشابوری است. از ساختمان این بنا در سال ۱۳۴۲ رونمایی شد. طرح این بنا از قوس ها و یا تاق های چهاربخش که در معماری سنتی ایران بسیار دیده میشود بهره گرفته شده است. این طرح نوآورانه با سازه پوسته بتنی ساخته شده است. استفاده از کاشی معرق عنصر اصلی تزئینات معماری مقبره کمال الملک است.

از نظر معماری این بنا شباهت بسیاری با بنای عطار نیشابوری دارد که در نگاه اول به غرابت و نزدیکی این دو بنا اشاره میکند.

 معماری آرامگاه خیام نیشابوری

مقبره و یا آرامگاه خیام نیشابوری نیز مانند سایر بناهای ساخته شده توسط سیحون نمونه برجسته معماری مدرن و نوین ایرانی است. طرح این بنا برگرفته از زندگی، زمانه و اندیشه های عمر خیام است. سازه های پیرامونی مقبره خیام به پیشینه پدری خیام، خیمه دوزی اشاره دارد.

پیکره این بنا ۲۲ متر ارتفاع و از بتن با هسته فلزی ساخته شده است. به طور کلی این بنا آرامگاه ترکیبی از معماری مدرن و کهن ایرانی است.

 معماری بنای موزه توس

این موزه نیز به دست هوشنگ سیحون و در مجموعه بنای آرامگاهی این فرد ساخته شده است. نمای بیرونی این بنا برگرفته از مفاهیم اشعار فردوسی و همچنین معماری هخامنشی است. این موزه از چهار بخش و براساس اشیا موزه تقسیم بندی شده است.

به طور کلی در موزه توس از انواع قطعات سفالی قبل و بعد از اسلام، سکه، ادوات جنگی، و آثار نقاشی استاد علی رخسار از داستان های شاهنامه میتوانید بازدید کنید.