اتاق نشیمن
اتاق نشیمن: فضای خصوصی غیر رسمی هر منزلی است. یعنی جایی که اعضای فامیل در آنجا به گرد هم رد می آیند و به گفتگو، تماشای تلویزیون و استفاده از وسایل صوتی و تصویری و سرگرم‌کننده مطالعهٔ روزنامه یا کتاب، بازی و … می پردازند. در این فضا معمولاً یک سری مبل راحت و میز، لوازم صوتی و تصویری و وسایل مربوط به آن، قفسه کتاب،روزنامه،عکس و یادگاری‌های خانوادگی و … وجود دارد.
چنانچه فعالیت‌های دیگری نظیر خیاطی،اتو کشی، پذیرایی از میهمانان غیر رسمی، کار با رایانه و مانند آن نیز در این فضا صورت پذیرد، فضایی برای وسایل لازم برای این فعالیت‌ها نیز در آنجا در نظر گرفته می‌شود.
یکی از مواردی که باید در طرح اتاق نشیمن خانه مد نظر قرار گیرد، فراهم ساختن شرایطی برای دور هم نشستن اعضای خانواده و تشکیل هرچه بهتر جمع خانوادگی است در نتیجه شاید بهتر باشد که در انتخاب فرم این فضا، به اشکالی که امکان نشستن حلقه مانند را به خانواده می‌دهد فکر کرد و از اشکالی که خیلی کشیده و بی تناسب است، پرهیز کرد.
عناصری نظیر دایره، مربع، چند ضلعی ها، که مرکز یا کانون متمرکزی دارند، این امکان را بیشتر فراهم می‌کنند.
علاوه بر انتخاب فرم مناسب برای اتاق نشیمن مناسبتر است که چیدمان وسایل آن نیز به شکلی باشد که آن‌ها در مسیر رفت و آمد قرار نداشته باشند و در بخش‌های دنج و گوشه‌ای قرار گیرد. در این حالت امکان دور هم نشستن یا تمرکز بیشتر فراهم می‌شود.
برای چیدمان وسایل در اتاق نشیمن لازم است یک مرکز کانونی و نقطه تمرکزی برای اهالی منزل ایجاد شود.
تلویزیون در اتاق نشیمن نباید به گونه‌ای باشد تا نوری که از پنجره به فضای داخلی نشیمن می‌تابد مانع از دید واضح و راحت آن برای تماشاگران باشد.
اگر در اتاق نشیمن، از مبل یا صندلی برای نشستن استفاده نشده و افراد روی زمین می نشینند، کف نشیمن به کفپوشی نرم و کلفت همچون فرش یا موکت ضخیم و پرزدار نیاز دارد. ضمنا در طرح تناسبات این نشیمن باید به ابعاد و اندازه‌های رایج و استاندارد فرش (6متری،9 متری، 12 متری) توجه کرد.
وجود دیوارهایی با ارتفاع مناسب برای تکیه دادن افراد نشسته روی زمین و همچنین توجه به فرم و جانمایی مناسب پنجره‌ها از دیگر مواردی است که باید در طراحی این نشیمن به آن دقت کافی داشت.
در خانه‌های سنتی برای جوابگویی به این دو نیاز، اولا از پنجره‌هایی که تا کف اتاق ادامه داشت و دیدی مناسب برای افراد نشسته روی زمین را به حیاط فراهم می ساخت و ثانیا از ساخت طاقچه‌های در ارتفاعی بالاتر از سر فرد نشسته روی زمین کمک می گرفتند.
ابعاد، اندازه و وسعت نشیمن با توجه به نوع فعالیت‌ها و مبلمان و وسایلی که در آن قرار دارد، تعیین می‌شود. علاوه بر مساحت لازم،نور کافی و داشتن دید زیبا به محوطهٔ بیرون از دیگر شرایط یک اتاق نشیمن مناسب است.
دسترسی آشپزخانه و نشیمن باید راحت باشد تا پذیرایی از میهمانان به آسانی صورت گیرد.
مبلمان نشیمن نباید در مسیر رفت و آمد، جلوی درب اتاق‌ها یا درب ورودی قرار گیرد.
مبلمان یا فضای نشستن اعضای خانواده باید به محوطهٔ بیرون، یا فضایی زیبا دید داشته باشد تا نشستن را برای افراد لذت بخش تر کند.
اگر نشیمن خانه در ادغام با پذیرایی نباشد، نباید از در ورودی دید داشته باشد.
اگر حد واسط این دو فضا فضایی نیمه باز، همچون ایوان و بالکن، نیز طرح شود، ارتباط بین نشیمن و حیاط بیشتر و با مشکلات کمتری روبرو می‌شود.
نشیمن خانه باید فضایی مناسب برای دور هم جمع شدن صمیمی، گرم، خودمانی و راحت باشد و محرمیت لازم را داشته باشد. این فضا با توجه به الگوی زندگی خانوادهٔ ساکن در آن می‌تواند به صورت فضایی کاملاً بسته و خصوصی طرح شود، یا اینکه با درجهٔ محرمیت کمتری به صورت باز و در ادغام و رابطهٔ قوی با پذیرایی و غذا خوری و آشپزخانه طرح شود.
در معماری سنتی ایرانی، اتاق‌هایی بودند که نسبت به تالار اهمیت کمتری داشتند و از اتاق‌های ساده مهم‌تر بودند. نشیمن، محل تجمع افراد خانواده و مهمان‌های بسیار نزدیک به حساب می‌آمد این عناصر از نظر تزئینات بسیار ساده بودند.
